Prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego wynika z ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374 ze zm., dalej jako „specustawa”).

Dodatkowego zasiłku opiekuńczego nie należy mylić z zasiłkiem opiekuńczym wynikającym z art. 32 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r. poz. 645 ze zm., dalej jako „ustawa o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa”), jest to tzw. zwykły zasiłek opiekuńczy.

Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązania związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 r. poz. 568)

 wydłużyła dodatkowy zasiłek opiekuńczy o kolejne 14 dni, zaś przedłużenie zasiłku przysługuje od dnia 26 marca 2020 r. (art. 82 w zw. art. 101 pkt 2 lit. h ustawy), przy czym osoby, które na dzień 31 marca 2020 r. nie skorzystały w całości z dodatkowego zasiłku opiekuńczego, czyli pierwszych 14 dni, nie mogą obecnie ubiegać się o przyznanie niewykorzystanych dni (art. 80 ustawy).

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy z ZUS

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:

• dzieckiem do lat 8
• dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat
• dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia socjalnego

w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoli lub innej placówki, do której uczęszcza dziecko, a także niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19

• dorosłą osobą niepełnosprawną

w przypadku zamknięcia szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze z powodu COVID – 19.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu w ww. sytuacjach przez okres nie dłuższy niż 14 dni. Wysokość zasiłku opiekuńczego wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku, która jest wyliczana jak w przypadku zasiłku chorobowego.Za okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego, zwykły zasiłek opiekuńczy nie przysługuje (art. 4 ust. 2 specustawy).Okres dodatkowego zasiłku opiekuńczego nie wlicza się do ogólnego limitu 60 dni okresu zwykłego zasiłku opiekuńczego.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przyznawany jest w trybie i na zasadach określonych w ustawie o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa. Oznacza to, że dodatkowy zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku lub choremu członkowi rodziny. Nie dotyczy to jednak opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat (art. 34 ustawy świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa).

Informacje ZUS w sprawie dodatkowego zasiłku opiekuńczego

Pracownicy wykonujący zawód medyczny

Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID – 19 (Dz. U. z 2020 r. poz. 567) zabezpieczyła również pracowników wykonujących zawód medyczny, zatrudnionego w podmiocie leczniczym w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2020 r. poz. 295) przez utratą dodatkowego zasiłku opiekuńczego.

Po pierwsze, ww. pracownicy są uprawnieni do świadczenia dodatkowej – ponadwymiarowej pracy w podmiocie leczniczym w ramach dyżuru medycznego, czyli w godzinach innych niż normalne godziny pracy tych pracowników oraz innych niż te, w których są one zwolnione od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem, z jednoczesnym zachowaniem do dodatkowego zasiłku opiekuńczego.

Po drugie, ww. pracownik podlegający obowiązkowej kwarantannie lub izolacji w warunkach domowych świadczy pracę zdalną w rozumieniu art. 3 specustawy na rzecz podmiotu wykonującego działalność leczniczą lub udziela świadczeń zdrowotnych za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności nie traci prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego.

Oprócz tego, w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego (14.03.2020-20.03.2020) lub stanu epidemii  (od 20.03.2020 r. – do odwołania) ww. pracownikowi w okresie podlegania obowiązkowej kwarantannie lub izolacji w warunkach domowych wynikających z pozostawania w styczności z osobami chorymi z powodu COVID-19 w związku wykonywaniem obowiązków wynikających z zatrudnienia w podmiocie leczniczym oraz w czasie niezdolności do pracy z powodu COVID-19 powstałej w związku wykonywaniem obowiązków wynikających z zatrudnienia w podmiocie leczniczym przysługuje zasiłek chorobowy, którego miesięczny wymiar wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku obliczonej na podstawie przepisów ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.  

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy z KRUS

Prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego w związku z zamknięciem placówek oświatowych przysługuje również osobom ubezpieczonym w KRUS.  Podobnie jak w przypadku osób ubezpieczonych w ZUS, dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:

• dzieckiem w wieku do lat 8
• dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat
•  dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego

w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko albo niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy z KRUS przysługuje osobom podlegającym ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu oraz emerytalno – rentowemu, czyli osobom o których mowa w art. 7 ust.1 i 2 oraz art.16 ust.1 i 2 ustawy z  20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn. Dz. U. 2020 poz. 174, dalej jako „ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników).

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy dla osób ubezpieczonych w KRUS finansowany jest z budżetu państwa za pośrednictwem KRUS, przysługuje przez okres nie dłuższy niż 14 dni i wynosi 1/30 kwoty emerytury podstawowej w rozumieniu art. 6 pkt 7 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Kwota emerytury wynosi 972, 40 zł.

Do przyznawania i wypłaty zasiłku opiekuńczego z KRUS stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Informacje KRUS w sprawie dodatkowego zasiłku opiekuńczego

Źródło:

1. Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374), http://dziennikustaw.gov.pl/DU/rok/2020/pozycja/374 (link zewnętrzny), 11.02.2020 r.
2. Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz. U. z 2020 r. poz. 567), http://dziennikustaw.gov.pl/DU/rok/2020/pozycja/567 (link zewnętrzny), 02.04.2020 r.
3. Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 r. poz. 568), http://dziennikustaw.gov.pl/DU/rok/2020/pozycja/568 (link zewnętrzny), 02.04.2020 r.
4. Komunikat Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z 18 lutego 2020 r.w sprawie kwoty emerytury podstawowej (M.P. z 2020 r. poz. 194), http://monitorpolski.gov.pl/MP/rok/2020/pozycja/194 (link zewnętrzny), 02.04.2020 r.