Dyskryminacja ze względu na płeć

na przykładzie dyskryminacji kobiet

1 marca obchodzimy dzień bez dyskryminacji i choć mamy XXI w. ciężko twierdzić, że nie ma dyskryminacji na świecie. 

Czym jest dyskryminacja ze względu na płeć?

Dyskryminacja ze względu na płeć oznacza nierówne traktowanie osoby ze względu na jej przynależność do danej płci, które nie jest uzasadnione obiektywnymi przesłankami. Z dyskryminacją ze względu na płeć mamy do czynienia także wówczas, gdy kobieta dyskryminuje inne kobiety lub mężczyźni dyskryminują innych mężczyzn. 

Rodzaje dyskryminacji

Dyskryminacja bezpośrednia zachodzi kiedy dana osoba jest traktowana mniej korzystnie z powodu cech chronionych prawnie (np. płeć) niż inna osoba jest, była lub byłaby traktowana w porównywalnej sytuacji. 

Przykłady:

  • Zróżnicowanie płacy pracowników odmiennej płci będących na tym samym stanowisku, z takim samym zakresem obowiązków
  • Dyskryminacja pracownicy ze względu na jej macierzyństwo
 

Dyskryminacja pośrednia zachodzi, gdy pozornie neutralny przepis, kryterium lub praktyka stawia w niekorzystnej sytuacji osoby o cechach chronionych (np. płeć) w porównaniu z osobami nieposiadającymi takich cech, chyba, że przepis, kryterium lub praktyka są obiektywnie uzasadnione przez uprawniony cel, a środki mające służyć osiągnięciu tego celu są odpowiednie i konieczne. 

Przykłady:

  • ustalenie takich kryteriów awansu, których nie będzie mogła spełnić pewna grupa (np. osoby starsze)
  • pracodawca woli zatrudniać osoby bezdzietne
 

Dyskryminacja wielokrotna zachodzi kiedy dyskryminacja ma miejsce na podstawie kilku powodów działających odrębnie. 

Przykład:

Kobieta przynależąca do mniejszości etnicznej może być ofiarą dyskryminacji ze względu na płeć w jednej sytuacji, a w innej – ze względu na pochodzenie etniczne. 

Dyskryminacja krzyżowa zachodzi w sytuacji, gdy działa i współdziała ze sobą więcej powodów równocześnie w taki sposób, że nie da się ich od siebie oddzielić. 

Przykład:

Kobieta przynależąca do mniejszości etnicznej może być ofiarą dyskryminacji w jednej sytuacji zarówno ze względu na płeć jak i pochodzenie etniczne. 

Przemoc fizyczna, psychiczna, ekonomiczna

Przemoc fizyczna, psychiczna lub ekonomiczna to stosowanie wobec kobiet przemocy fizycznej, psychicznej, ekonomicznej motywowane przekonaniem o niższości tej płci. 

Przykładem przemocy ekonomicznej jest dyskryminacja zawodowa polegająca na uniemożliwianiu zajmowania pewnych stanowisk. 

Molestowanie seksualne

Molestowanie to niepożądane zachowanie, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika i stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery. 

Molestowanie seksualne każde niepożądane zachowanie werbalne, niewerbalne lub fizyczne o charakterze seksualnym, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności osoby, w szczególności poprzez stwarzanie atmosfery zastraszenia, wrogości, poniżenia, upokorzenia lub obrazy. 

Do wystąpienia molestowania nie jest konieczne ani długotrwałe podejmowanie zachowań o charakterze dyskryminacyjnym, ani wielość takich zachowań […]. wyrok SN z dnia 07.11.2018 r., II PK 210/17, Lex

Utrwalanie stereotypów kobiet w reklamach

Reklamy nie mogą zawierać treści dyskryminujących, w szczególności ze względu na rasę, przekonania religijne, płeć lub narodowość (art. 4 Kodeksu Etyki Reklamy).

Seksizm to nie podziw dla urody, to dyskryminacja (prof. dr hab. Ewa Nowińska)

Dyskryminacja ze względu macierzyństwo

Dyskryminacja pracownicy ze względu na jej macierzyństwo jest nieusprawiedliwioną dyskryminacją bezpośrednią, która narusza jej konstytucyjnie chronioną godność (w wymiarze indywidualnym i uniwersalnym) jako człowieka […]

wyrok SN z dnia 9.05.2019 r., III PK 50/18, Lex

Stosowanie nazw zawodów wyłącznie w formie męskiej

Stosowanie nazw zawodów i stanowisk wyłącznie w formie męskiej mającej na celu dyskryminację kobiet.

W ocenie M. Małochy-Krupy, równościowa etykieta językowa wymaga m.in., aby stosować formy analityczne w miejsce męskich, np. osoba bezrobotna zamiast bezrobotny; posługiwać się kolektywami: personel, kadra, a nie: pracownicy; używać zaimków bezrodzajowych. 

Jeżeli uważasz, że jesteś dyskryminowana ze względu na płeć to napisz do mnie.

Share on facebook
Facebook
Share on linkedin
LinkedIn
Share on print
Print
Share on email
Email

Źródła:

  1. A. Małocha-Krupa – Feminizacja współczesnego języka polskiego [w] Równościowy savoir-vivre w tekstach publicznych, pod red. A. Małocha-Krupa, K. Hołojda. P. Krysiak, W. Pietrzak, Warszawa 2013, 93 i nast.
  2. Rzecznik Praw Obywatelskich, Dyskryminacja ze względu na płeć, https://www.rpo.gov.pl/pl/content/dyskryminacja-ze-wzgledu-na-plec, dostęp 28.02.2021
  3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9.05.2019 r., III PK 50/18, Lex
  4. Kodeks Etyki Reklamy, https://radareklamy.pl/kodeks-etyki/, dostęp 28.02.2021
  5. Wyrok SN z dnia 07.11.2018 r., II PK 210/17, Lex
  6. Przeciwko dyskryminacji. Poradnik prawny, pod red. K. Bogatko, A. Drabarz, K. Śmiszek, Warszawa 2012
  7. Dyskryminacja w reklamie, E. Nowińska, http://ptpa.org.pl/site/assets/files/publikacje/opinie/Opinia_dyskryminacja_w_reklamie.pdf dostęp: 28.02.2021