Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 r. poz. 568, dalej jako „tarcza antykryzysowa”) wprowadziła do polskiego porządku prawnego wiele zmian prawnych mających na celu wsparcie polskich przedsiębiorców.

Jednym z wprowadzonych przez ustawodawcę rozwiązań jest możliwość wystąpienia przez przedsiębiorcę z wnioskiem o przyznanie świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy, czyli świadczeń na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy w następstwie wystąpienia COVID – 19 ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (art. 15g ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374 ze zm., dalej jako „specustawa”). Rozwiązanie ma chronić miejsca pracy w okresie wprowadzonego przez przedsiębiorcę przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy (15g ust. 5 specustawy).  

Jak przyznawane są świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy?

Świadczenie na rzecz ochrony miejsc pracy jest wypłacane na wniosek, ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Świadczenia są przeznaczone na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy w następstwie wystąpienia COVID-19.

Kto może wystąpić przyznanie świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy oraz środków z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych?

Z wnioskiem o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy, o wypłatę ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych świadczeń na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy może wystąpić przedsiębiorca w rozumieniu art. 4 ust. 1 lub 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1292 ze zm., dalej jako „prawo przedsiębiorców”), u którego wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19 (art. 15 g specustawy).

Kim jest przedsiębiorca w rozumieniu art. 4 ust. 1 lub 2 prawa przedsiębiorców (dalej jako „przedsiębiorca”)?

Przedsiębiorcą, który może wystąpić z wnioskiem o przyznanie świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy jest:

• osoba fizyczna
• osoba prawna
• jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną

wykonująca działalność gospodarczą

• wniosku są także wspólnicy spółki cywilnej

w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Jakie warunki musi spełnić przedsiębiorca, aby móc wystąpić o przyznanie świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy?

1.Jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 ust. 1 lub 2 prawa przedsiębiorców

Przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 ust. 1 lub 2 prawa przedsiębiorców jest:

• osoba fizyczna
• osoba prawna
• jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną

wykonująca działalność gospodarczą

• wniosku są także wspólnicy spółki cywilnej

w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

2. Dotknął go spadek obrotów w następstwie wystąpienia COVID-19

Aby móc wystąpić z wnioskiem o przyznanie świadczenia na rzecz ochrony miejsc musi nastąpić spadek obrotów gospodarczych. Spadek obrotów gospodarczych musi wystąpić w następstwie wystąpienia COVID-19.

Przez spadek obrotów gospodarczych w rozumieniu tarczy antykryzysowej należy rozumieć

spadek sprzedaży towarów lub usług, w ujęciu ilościowym lub wartościowym:

• nie mniej niż o 15%, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku, w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy dwumiesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego, lub
• nie mniej niż o 25% obliczony jako stosunek obrotów z dowolnie wskazanego miesiąca kalendarzowego, przypadającego po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku, w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego.

3. Spełnia kryteria, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 11 października 2013 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r. poz. 669), za zastrzeżeniem, że nie zalega w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, FGŚP, Fundusz Pracy lub Fundusz Solidarnościowy do końca III kwartału 2019 r.  

Przedsiębiorca nie może zalegać w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz lub Fundusz Pracy do końca kwartału III 2019 r.

Wyjątki:

Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy:

• zadłużony przedsiębiorca zawarł umowę z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych lub otrzymał decyzję Urzędu Skarbowego w sprawie spłaty zadłużenia i terminowo opłaca raty lub korzysta z odroczenia terminu płatności, albo
• zaleganie w regulowaniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz lub Fundusz Pracy powstało w okresie spadku obrotów gospodarczych (rozumianych jako sprzedaż towarów lub usług, liczony w ujęciu ilościowym lub wartościowym, łącznie nie mniej niż o 15%, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu 6 kolejnych miesięcy w okresie 12 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy finansowanych z Funduszu, do łącznych obrotów z analogicznych 6 miesięcy w okresie 12 miesięcy przed okresem 12 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku), a przedsiębiorca dołączył do wniosku o przyznanie świadczeń plan spłaty zadłużenia uprawdopodabniający poprawę kondycji finansowej przedsiębiorcy i pełną spłatę zaległości w regulowaniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz lub Fundusz Pracy, wraz z kopią wniosku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o rozłożenie na raty należności z tytułu tych składek lub o odroczenie płatności tych składek

4. W stosunku do przedsiębiorcy nie zachodzą przesłanki do ogłoszenia upadłości, o których mowa w art. 11 lub art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 2344, z późn. zm.)

Przedsiębiorca nie może wystąpić z wnioskiem o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy w sytuacji, gdy zachodzą wobec niego przesłanki do ogłoszenia upadłości zgodnie z art. 11 lub art. 13 ust. 3 prawo upadłościowe.

5. Zawarł porozumienie w zakresie obniżenia wymiaru czasu pracy pracowników lub objęcia pracowników przestojem pracy.

Do jakiego pracownika ma zastosowanie omawiana regulacja?

Pracownikiem jest osoba fizyczna, która zgodnie z przepisami polskiego prawa pozostaje z pracodawcą w stosunku pracy.

Przepisy dotyczące przyznania świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy stosuje się odpowiednio do osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę nakładczą lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 i 1495) stosuje się przepisy dotyczące zlecania, albo która wykonuje pracę zarobkową na podstawie innej niż stosunek pracy na rzecz pracodawcy będącego rolniczą spółdzielnią produkcyjną lub inną spółdzielnią zajmującą się produkcją rolną, jeżeli z tego tytułu podlega obowiązkowi ubezpieczeń: emerytalnemu i rentowemu.

Wyjątki!

• Nie można wystąpić o przyznanie świadczenia na rzecz ochrony miejsca pracy dla osoby zatrudnionej jako pomoc domowa przez osobę fizyczną (art. 15g ust. 4 ostatnie zdanie specustawy)
• Przedsiębiorca nie może otrzymać pomocy – świadczeń i środków na rzecz ochrony miejsc pracy wypłacane z FGŚP w odniesieniu do tych samych składników w zakresie takich samych tytułów wypłaty na rzecz ochrony miejsc pracy (wynagrodz
• enia, składniki) (art. 15g ust. 18 specustawy)
• Przedsiębiorca nie może otrzymać dofinansowania do wynagrodzenia pracowników, którzy w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku uzyskali wynagrodzenie wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku (art. 15g ust. 10 ustawy)

Co to jest przestój ekonomiczny i jakie są konsekwencje wprowadzenia przestoju ekonomicznego wg specustawy?

Przez przestój ekonomiczny należy rozumieć okres niewykonywania przez pracownika z przyczyn niedotyczących pracownika pozostającego w gotowości do pracy (art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 11 kwietnia 2013 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy, Dz.U. z 2019 r. poz. 669).

Pracownikowi objętemu przestojem ekonomicznym pracodawca wypłaca wynagrodzenie obniżone nie więcej niż o 50%, nie niższe jednak niż w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.

Co to znaczy, że przedsiębiorca stosuje wobec pracownika obniżony wymiar czasu pracy?

Zgodnie z ustawą z dnia 11 kwietnia 2013 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy (Dz.U. z 2019 r. poz. 66) przez obniżony wymiar czasu pracy należy rozumieć obniżony przez przedsiębiorcę wymiar czasu pracy pracownika z przyczyn niedotyczących pracownika, jednak nie więcej niż do połowy wymiaru czasu pracy (art. 2 pkt 2 ustawy). Zgodnie ze specustawą, przedsiębiorca może obniżyć wymiar czasu pracy o 20%, nie więcej niż do 0,5 etatu, z zastrzeżeniem, że wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę ustalana na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy (art. 15g ust. 8 specustawy).

Jakie porozumienie musi zawrzeć przedsiębiorca?

Przedsiębiorca, który decyduje się na wprowadzenie w zakładzie pracy przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy ustala w porozumieniu warunki i tryb wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy. Przedsiębiorca zawiera porozumienie z działającymi w zakładzie pracy związkami zawodowymi, a jeżeli w zakładzie pracy nie działają organizacje związkowe – z przedstawicielami pracowników, wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy (przedsiębiorcy) (art. 15g ust. 11 specustawy).

Po zawarciu porozumieniu przedsiębiorca (pracodawca) w terminie 5 dni roboczych licząc od dnia zawarcia porozumienia zobowiązany jest przekazać kopię porozumienia właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy (art. 15g ust. 12 zdanie pierwsze specustawy).

Przy ustalaniu warunków i trybu wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy nie stosuje się art. 42 § 1-3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeksu pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1040 ze zm.).

Jakie elementy powinno zawierać porozumienie?

Zgodnie z art. 15g ust. 14 specustawy, w porozumieniu należy określić co najmniej:

• grupy zawodowe objęte przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy
• obniżony wymiar czasu pracy obowiązujący pracowników
• okres, przez jaki obowiązują rozwiązania dotyczące przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy

Jakie wsparcie może uzyskać przedsiębiorca?

Przedsiębiorca może uzyskać następujące świadczenia:

1. Dofinansowanie ze środków FGŚP do wynagrodzenia pracownika objętego przestojem ekonomicznym w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy (art. 15g ust. 7 specustawy).

Wyjątek!

Dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzeń pracowników, których wynagrodzenie uzyskane w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek, było wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku.

2. Dofinansowanie ze środków FGŚP do wynagrodzenia pracownika, któremu obniżono wymiaru czasu pracy o 20% do wysokości połowy wynagrodzenia, jednak nie więcej niż 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku (art. 15g ust. 10 specustawy).

Wyjątek!

Dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzeń pracowników, których wynagrodzenie uzyskane w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek, o którym mowa w ust. 1, było wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku.

3. Środki z FGŚP na opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne pracowników należnych od pracodawcy na podstawie ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266 ze zm.) od przyznanych świadczeń (świadczenie do wynagrodzenia pracownika, któremu obniżono wymiaru czasu pracy o 20% do wysokości połowy wynagrodzenia lub świadczenie do wynagrodzenia pracownika objętego przestojem ekonomicznym).

Na jaki okres przysługują świadczenia?

Świadczenia, o których mowa powyżej oraz na środki z FGŚP przysługują przez łączny okres 3 miesięcy przypadających od daty złożenia wniosku o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy (art. 15g ust. 16 specustawy).

We wniosku o przyznanie środków z FGŚP należy okres, na jaki przedsiębiorca wnioskuje o świadczenia.

Termin nie może przypadać wcześniej niż:

• Od dnia wejścia w życie tarczy antykryzysowej, która weszła w życie 31.03.2020 r.
• Od dnia wprowadzenia w zakładzie pracy przestoju ekonomicznego lub obniżonego czasu pracy na podstawie zawartego porozumienia
• Od miesiąca złożenia wniosku.

Świadczenia są wypłacane w transzach miesięcznych na konto przedsiębiorcy wskazane we wniosku.

Skąd wypłacane są świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy?

Świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy wypłacane są ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (dalej jako „FGŚP”) i są przeznaczone na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy. Oprócz tego, przedsiębiorcy przysługują środki z FGŚP na opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne pracowników należnych od pracodawcy na podstawie ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266 ze zm.) od przyznanych świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy.

Gdzie należy złożyć wniosek o przyznanie świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy?

Wniosek o przyznanie świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy należy złożyć do dyrektora wojewódzkiego urzędu pracy właściwego ze względu na siedzibę przedsiębiorcy (art. 15g ust. 20 specustawy).

W praktyce wniosek można wypełnić w postaci elektronicznej na portalu www.praca.gov.pl oraz na stronach wojewódzkich urzędów pracy.

Do wniosku należy dołączyć:

• kopię porozumienia, w którym określono warunki i tryb wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy
• wykaz pracowników uprawnionych do świadczeń wypłacanych z FGŚP wg określonego wzoru
• kopię pełnomocnictwa w przypadku osoby upoważnionej do reprezentacji
• umowę o wypłatę świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy ze środków FGŚ na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy w następstwie wystąpienia COVID-19, wg określonego wzoru

We wniosku o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy przedsiębiorca składa oświadczenia:

• że jest przedsiębiorcą
• wystąpił u niego spadek obrotów
• nie zachodzą wobec niego przesłanki do ogłoszenia upadłości
• nie zalega ze zobowiązaniami publiczno-prawnymi do końca III kwartału 2019 r.
• wykaz pracowników nie obejmuje pracowników, którzy uzyskali wynagrodzenie wyższe niż 300 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa GUS na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS
• nie ubiega się o pomoc w odniesieniu do tych samych pracowników w zakresie tych samych tytułów (wynagrodzenie, składki)
• zamierza/nie zamierza skorzystać ze zwolnień w opłacaniu składek na ZUS, o których mowa w specustawie
• odprowadził składki na ubezpieczenie społeczne od wynagrodzeń pracowników ujętych w wykazie pracowników dołączonym wniosku

Wyżej wymienione oświadczenia składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej.

Wniosek należy podpisać za pomocą kwalifikowanego podpisu elektronicznego lub za pomocą podpisu zaufanego.

W przypadku wystąpienia braków formalnych wniosku o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy przedsiębiorca zostanie wezwany w terminie 7 dni roboczych od dnia wpływu wniosku do uzupełnienia braków wniosku w terminie 7 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania.

Jak dochodzi do wypłaty świadczeń z FGŚP?

Wypłata świadczeń następuje na podstawie umowy zawartej między wojewódzkim urzędem pracy, w oparciu o złożony wykaz pracowników uprawnionych do świadczeń. Przekazanie środków pieniężnych następuje na rachunek przedsiębiorcy wskazany we wniosku o przyznanie świadczeń. Po otrzymaniu świadczenia z FGŚP przedsiębiorca zobowiązany jest do ich wypłacenia pracownikom, odprowadzając jednocześnie należne składki oraz zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Wzory wniosku, umowy są dostępne na stronie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej

Wniosek o dofinansowanie można złożyć na stronie: www.gov.pl

Źródło:

1. Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 r. poz. 568), http://dziennikustaw.gov.pl/D2020000056801.pdf (link zewnętrzny), 04.04.2020 r.
2. Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374 ze zm.), http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200000374 (link zewnętrzny), 04.04.2020 r.
3. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1292 ze zm., http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20180000646, 04.04.2020 r.
4. Ustawa z dnia 11 kwietnia 2013 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy (Dz.U. z 2019 r. poz. 66), http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20130001291, 04.04.2020 r.