7 lutego 2020 r. weszły w życie przepisy zmieniające Kodeks postępowania cywilnego w zakresie elektronicznego postępowania upominawczego (EPU). Celem nowelizacji jest przekształcenie EPU w alternatywę dla zwykłego procesu. Nowelizacja wprowadza zasadę obligatoryjnego umorzenia postępowania w sytuacji, gdy nie można go kontynuować w trybie, w którym został zainicjowany, czyli EPU.

Nowe zasady nakładają na sąd obowiązek obligatoryjnego umorzenia postępowania w przypadku braku podstaw do wydania nakazu zapłaty (art. 505³³k.p.c.), a także w sytuacji, gdy pomimo wydania nakazu zapłaty okaże się, że nie można go doręczyć pozwanemu w kraju. W ostatniej sytuacji umarza postępowanie po uprzednim uchyleniu nakazu zapłaty, chyba, że powód w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż miesiąc, usunie przeszkodę w doręczeniu nakazu zapłaty (art. 505³⁴ § 2 k.p.c.). Postanowienia, o których mowa w zdaniu poprzedzającym sąd doręczy z urzędu tylko powodowi. Także w przypadku wniesienia przez pozwanego sprzeciwu sąd umorzy postępowanie w zakresie, w którym nakaz zapłaty utracił moc (art. 505³⁶ k.p.c.). Powyższe oznacza, że co do zasady przekazanie sprawy zainicjowanej w EPU sądowi właściwości ogólnej pozwanego nie będzie możliwe, za wyjątkiem sytuacji wyjątkowej, tj. złożenia skargi o wznowienie postępowania (art. 505³⁹ k.p.c.).

Zgodnie z nowelizacją, przeszkodą do wydania nakazu zapłaty w tym postępowaniu będzie dochodzenie przez powoda roszczenia o charakterze innym niż pieniężne lub gdy doręczenie pozwanemu nakazu zapłaty miałoby nastąpić poza granicami kraju (dodany § 2 do art. 505²⁸ k.p.c.)

Nowelizacja wprowadza również zmiany w zakresie podziału kosztów procesu po umorzeniu postępowania. Co do zasady każda ze stron ponosić będzie koszty procesu związane ze swoim udziałem. Jeżeli jednak w terminie 3 miesięcy od dnia wydania postanowienia o umorzeniu elektronicznego postępowania upominawczego powód wniesienie pozew przeciwko pozwanemu o to samo roszczenie w innym postępowaniu niż EPU, skutki prawne, które ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa następują z dniem wniesienia pozwu w EPU. Jedynie na żądanie stron, sąd rozpoznając sprawę, uwzględni koszty poniesione przez strony w EPU.

Od 7 lutego 2020 r. rozszerza się także katalog przepisów, których nie stosuje się w EPU. Dotychczas w EPU nie stosowano przepisów o postępowaniach odrębnych innych niż przepisy o postępowaniu upominawczym z odrębnościami wynikającymi z przepisów regulujących EPU, a także przepisu art. 139 § 5 k.p.c. regulującego możliwość otrzymania zaświadczenia, że nakaz zapłaty został uznany za doręczony na oznaczony adres w sposób określony w art. 139 § 1 k.p.c. Oprócz ww. przepisów nowelizacja wyłącza możliwość stosowania przepisu art. 130¹ k.p.c., który reguluje zwrot pisma obarczonego błędami formalnymi, w sytuacji gdy strona jest reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, a także – przepisu art. 139¹ k.p.c., który odnosi się do tzw. doręczeń komorniczych. Wyłączenie doręczeń komorniczych wynika z faktu, że przepisy EPU regulują szczególny sposób doręczania pism procesowych w tym trybie.  Zamiast doręczeń komorniczych stosowana będzie weryfikacja adresu pozwanego w systemie PESEL.

Nowelizacja wprowadza również zmiany w zakresie wydawania uzasadnień, które w przypadku postanowień wydanych na posiedzeniu niejawnym oraz zarządzeń przewodniczącego, które podlegają zaskarżeniu będą uzasadniane z urzędu. Termin do złożenia zażalenia wynosi tydzień od dnia doręczenia postanowienia albo zarządzenia z uzasadnienia.

Zarówno zażalenia na postanowienia wydane w EPU, jak i postanowienia wydane w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi wykonawczemu wydanemu w EPU podlega rozpoznaniu w składzie jednego sędziego.

W ocenie ustawodawcy, na przestrzeni lat EPU wykazało swoją przydatność, zaś wprowadzone zmiany mają jedynie wyeliminować trudności pojawiające się w praktyce.