Rozszerzenie ochrony konsumenckiej
Z dniem 1 stycznia 2021 r. pojawiła się trzecia kategoria klienta. Nowym klientem jest przedsiębiorca na prawach konsumenta. Zmiana przepisów nakłada na wszystkich sprzedawców obowiązek dokonania zmian w regulaminach sklepów.
Zacznijmy jednak od początku.
Konsument – osoba fizyczna dokonująca z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Przedsiębiorca – brak jest jednolitej definicji pojęcia „przedsiębiorca”. Pojęcie to występuje w różnych ustawach. Podstawowe i najbardziej ogólne rozumienie pojęcia przedsiębiorcy wynika z Kodeksu Cywilnego oraz ustawy – Prawo przedsiębiorców. Przedsiębiorca to:
Przedsiębiorca na prawach konsumenta – osoba fizyczna zawierającą umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla niej charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Przedsiębiorcy na prawach konsumenta od 1 stycznia 2021 r. otrzymali dodatkowe uprawnienia:
Dodatkowo, rozszerzono również uprawnienia regresowe sprzedawcy w przypadku umów zawartych z przedsiębiorcą na prawach konsumenta.
Uprawnienia nowej kategorii klienta, przedsiębiorcy na prawach konsumenta, wymuszają na przedsiębiorcach prowadzących sklepy online weryfikację regulaminów sklepów: po pierwsze pod kątem stosowanych przez nich postanowień umownych. Przedsiębiorcy muszą zweryfikować czy ich regulamin nie zawiera tak zwanych klauzul niedozwolonych.
Przykładowa klauzula, która od 1 stycznia 2021 r. będzie niedozwolona wobec przedsiębiorcy na prawach konsumenta:
§10
Rozstrzyganie ewentualnych sporów pomiędzy Sprzedawcą a Konsumentem zostaje poddane sądom właściwym zgodnie z właściwymi przepisami Kodeksu postępowania cywilnego, zaś między Sprzedawcą a Przedsiębiorcą zostaje poddane sądowi właściwemu ze względu na siedzibę Sprzedawcy.
Nowym klientem, przedsiębiorcą na prawach konsumenta, quasi konsumentem może być wyłącznie osoba fizyczna.
Przykłady:
Przez zawodowy charakter należy rozumieć dokonywanie czynności cywilnoprawnych mający wywołać skutek prawny w relacji z przedsiębiorcą, a ta czynność musi być bezpośrednio związana przez tę osobę z działalnością zawodową. Zawodowy charakter oznacza specjalizację lub branżę, w której działa dana osoba fizyczna.
Z zawodowym charakterem mamy do czynienia, gdy osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, zawierając umowę z innym przedsiębiorcą – profesjonalistą (oferującym świadczenie z zakresu swojej branży lub specjalizacji) zawiera umowę bezpośrednio związaną z branżą lub specjalizacją, którą ta osoba wykonuje/reprezentuje.
Przykład nr 1:
Pan Marek jest mechanikiem i prowadzi zakład samochodowy w formie jednoosobowej działalności gospodarczej. Pan Marek dokonuje zakupu drukarki na firmę i prosi o fakturę. Dokonany przez Pana Marka zakup nie jest związany z jego działalnością zawodową – jego specjalizacją czy branżą. Pan Marek będzie traktowany jako przedsiębiorca na prawach konsumenta.
Przykład nr 2:
Pani Kasia jest fryzjerką i prowadzi salon fryzjerski w formie jednoosobowej działalności gospodarczej. Pani Kasia dokonuje zakupu suszarki do włosów i prosi o fakturę. Dokonany przez Panią Kasię zakup jest związany z jej działalnością zawodową – jej specjalizacją lub branżą. Pani Kasia nie będzie traktowana jako przedsiębiorca na prawach konsumenta.
Przykład nr 3:
Pani Patrycja prowadzi działalność nierejestrowaną (na próbę) i zajmuje się rękodziełem – sprzedażą torebek robionych na szydełku. Pani Patrycja kupuje sznurek, z których wykonuje torebki. Dokonany przez Panią Patrycję zakup jest związany z jej działalnością zawodową jej specjalizacją lub branżą. Pani Patrycja nie będzie traktowana jako przedsiębiorca na prawach konsumenta.
Przykład nr 4:
Pani Joanna jest księgową i prowadzi biuro rachunkowe w formie spółki z o.o. Pani Joanna dokonuje zakupu oprogramowania wspierającego rozliczanie jej klientów. Dokonany przez Panią Joannę zakup jest związany z jej działalnością zawodową, jednak Pani Joanna nie prowadzi działalności jako osoba fizyczna, lecz jako osoba prawna. Pani Joanna nie będzie traktowana jako przedsiębiorca na prawach konsumenta.
Od 1 stycznia 2021 r. przepisy o rękojmi dotychczas stosowane wyłącznie wobec konsumenta zostały rozszerzone również na przedsiębiorcę na prawach konsumenta, który otrzymał ochronę podobną do ochrony konsumenckiej w przypadku stwierdzenia wady rzeczy sprzedanej.
Uwaga!
Wobec przedsiębiorcy na prawach konsumenta można jednak dokonać modyfikacji (rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć) odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi w umowie do przypadków określonych w przepisach szczególnych. Należy jedynie zaakcentować, że niektórzy prawnicy uważają, że modyfikacja ta jest możliwa po uprzednich negocjacjach między stronami.
Z punktu regulaminów sklepów online jedną z kluczowych zmian jest przyznanie przedsiębiorcy na prawach konsumenta prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa.
W określonych przypadkach konsumentowi przysługuje prawdo odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość. Prawo odstąpienia od umowy określają przepisy art. 27 – 38 Ustawy o prawach konsumenta.
Od 1 stycznia 2021 r. prawo do odstąpienia od umowy na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa przysługuje również przedsiębiorcy na prawach konsumenta.
W praktyce oznacza to tyle, że również przedsiębiorcę na prawach konsumenta należy pouczyć o przysługującym mu prawie odstąpienia od umowy lub pouczyć, że prawo to nie przysługuje z uwagi na sytuacje określone w art. 38 Ustawy o prawach konsumenta. W prościej, należy w tym zakresie zmienić regulamin sprzedaży online.
Ocena istnienia związku czynności prawnej (umowy) z działalnością zawodową należy weryfikować pod względem tej czynności. Związek między czynnością a działalnością zawodową musi być bezpośredni. Oznacza to, że istnienie związku jedynie pośredniego nie wyłącza uznania, że osoba dokonuje czynności jako konsument. (wyrok SA w Poznaniu z dnia 30.12.2019 r., sygn. I ACa 1025/18, Legalis).
W praktyce ustalenie czy dana umowa ma zawodowy charakter dla kupującego będzie skupiała się na ustaleniu czy kupujący z uwagi na prowadzoną przez siebie dzialalność, specjalizację jest w stanie ocenić prawidłowość dokonanej transakcji.
Zawodowy charakter wynika w szczególności z przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o CEIDG (kody PKD).
Jak sprawdzić kod PKD w CEiDG? Kliknij
Ważne!
Obowiązujące od 1 stycznia 2021 r. zmiany odnoszą się do wszystkich umów. Co to oznacza?
Każdorazowo kiedy zawierana jest umowa z przedsiębiorcą na prawach konsumenta należy weryfikować czy w stosowanym przez nas wzorze umowy nie ma klauzul niedozwolonych, a w przypadku zgłoszonej wady rzeczy sprzedanej stosujemy przepisy jak do konsumenta, chyba że zdecydowaliśmy się wyłączyć rękojmię za wady rzeczy sprzedanej. Wreszcie nie tylko w regulaminach sklepów należy uwzględnić informacje o prawie odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa. Sprzedajesz za pośrednictwem wiadomości na fanpage, korespondencji e-mail, na grupie Facebook. Te zmiany Ciebie też dotyczą.
Jeżeli nie masz pewności, czy Twój regulamin jest zgodny z prawem – skontaktuj się ze mną i zamów audyt prawny Twojego regulaminu sklepu.
Źródła:
Przedsiębiorco!
Chcesz być na bieżąco z przepisami?